Przewlekła niewydolność żylna – jak sama nazwa wskazuje – jest chorobą przewlekłą, ale i postępującą, co sprawia, że z biegiem lat widzimy jej coraz poważniejsze manifestacje.

Opisując stopień zaawansowania PNŻ najczęściej wykorzystuje się kliniczną klasyfikację CEAP, która została opracowana w 1994 roku przez Commitee of American Venous Forum i była istotnym postępem i udogodnieniem, mającym na celu ujednolicenie opisu patologii żył. Biorąc pod uwagę objawy choroby, PNŻ klasyfikuje się w zakresie od C0 do C6, gdzie w C0 brak jest widocznych lub odczuwalnych palpacyjnie zmian świadczących o chorobie żył, występują jedynie objawy podmiotowe jakie zgłasza pacjent (np. uczucie ciężkości, ból nóg), a w C6 występują zmiany skórne z niezagojonym owrzodzeniem żylnym.

Żylaki kończyn dolnych, czyli trwale poszerzone naczynia żylne pojawiają się w stadium C2. Wcześniej pacjent odczuwa wiele innych objawów, które mogą wskazywać na problemy z krążeniem żylnym, jednak to pojawienie się żylaków najczęściej wzmaga naszą czujność. Warto pamiętać, że żylaki to nie tylko problem estetyczny, ale i objaw poważnej choroby, która nieleczona – będzie postępować. Potraktujmy więc leczenie żylaków nóg jako podwójną inwestycję, która przywróci naszym nogom piękny wygląd, ale i wyeliminuje poważny zdrowotny problem.

Jakie mogą być konsekwencje nieleczonej PNŻ?

Powikłaniami nieleczonej przewlekłej niewydolności żylnej mogą być bardzo trudne w leczeniu owrzodzenia żylne goleni, przewlekłe zapalenia skóry, krwawienia powstające np. z pękających żylaków, zakrzepowe zapalenie żył, a nawet zator płucny. Utrudniony przepływ żylny, a także narastający w naczyniach stan zapalny, sprzyjają powstawaniu zastojów i zakrzepów, których konsekwencje jak wspomniano powyżej – mogą być poważne.

Żylaki i co dalej?

Wracając jednak do wspomnianych żylaków należy podkreślić, że leczenie żylaków nóg, podobnie jak wcześniejszych stadiów PNŻ powinno być kompleksowe. Bardzo widoczne żylaki wymagają najczęściej leczenia zabiegowego, jednak wdrożenie jedynie leczenia zabiegowego może skutkować bardzo szybkim nawrotem dolegliwości.

Dlatego też zmiana codziennych nawyków, np.  zwiększenie ilości ruchu, czy stosowanie farmakoterapii lekami flebotropowymi, np. dobezylanem wapnia, powinna iść w parze, nawet z leczeniem zabiegowym. Leczenie farmakologiczne, zgodnie z rekomendacjami Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Naczyniowych opublikowanymi w 2022 roku, jest zalecane zarówno pacjentom, którzy oczekują na zabieg operacyjny usunięcia żylaków, pacjentom, którzy nie będą poddawani leczeniu zabiegowemu, jak i tym, u których pomimo wykonania zabiegu objawy utrzymują się. Wynika to z faktu, że stosowanie leków flebotropowych, np. dobezylanu wapnia, wywiera wielokierunkowe, korzystne działanie na procesy patogenetyczne w układzie żylnym, co skutkuje zmniejszeniem nasilenia objawów PNŻ, ale również może zahamować lub spowolnić dalszy postęp choroby.

Bibliografia:

1. W. Noszczyk: Żylaki i inne choroby żył. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006.
2. A. Jawień et al.: Prevalance of chronic venous insufficiency in men and women in Poland: multicenter cross sectional study in 40 095 patients. Phlebology, 2003;18:110-122.
3. D. Ziaja et al.: Compliance with compression stockings in patients with chronic venous disorders. Phlebology, 2011 Dec;26(8):353-60.
4. De Maeseneer MG, et al. Editor’s Choice – European Society for Vascular Surgery (ESVS) 2022 Clinical Practice Guidelines on the Management of Chronic Venous Disease of the Lower Limbs. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2022 Feb;63(2):184-267.
5. Allain H, Ramelet AA, Polard E, Bentué-Ferrer D. Safety of calcium dobesilate in chronic venous disease, diabetic retinopathy and haemorrhoids. Drug Saf. 2004;27(9):649-60.
6. Chudek J, et al: Assessment of the Tolerance of Dobenox Forte® in Patients with Chronic Venous Disease. Life (Basel). 2024 Mar 25;14(4):437.
7. Krasiński Z. Rola dobezylanu wapnia w farmakoterapii przewlekłej niewydolności żylnej. Lekarz POZ 2/2023.
8. CHPL Dobenox Forte